BAZI YAŞ SEBZELERİN MEVSİMLERİ, ÖZELLİKLERİ VE YÜZER GRAMINDAKİ KALORİLERİ

Taze bakla: Mart ayında satışa çıkarılan Adana, Tarsus ve İzmir ürünü taze baklaların yerlileri ancak mayıs ve haziran aylarında bulnmaktadır. İç olarak kullanılmakta olan baklalar ise temmuz sonuna kadar kullanılabilir. En makbulleri yerlilerden olan İzmir sakız tohumu olan Emiralem baklasıdır. Bunların boyları uzun, renkleride sarıya çalan yeşilliktedir. Küçük ve esmer renkte olan Adana ve yöresi baklası makbul değildir. 100 gramında 38 kalori vardır.

Sultani bezelye: Mart ayında piyasaya gelmeye başlayan Adana, Tarsus ve İzmir ürünü bezelyelerin yerlileri mayıs ve haziran aylarında bulunur. Makbulü karagöz denen bezelyelerdir. Renkleri çok yeşil, enli ve uzunlukları da 5 santimdir ve büküldüklerinde de hemen kırılırlar. Kırılmayan rengi soluk bezelyeler, kılçıklı, kart demektir. Yüz gramında 83 kalori vardır.
Araka tane bezelye: Bunlar önem sırasıyla; İstanbul arakası, fiğ bezelye ve adi olarak üç çeşittir. Nisan ayında piyasaya sürülmeye başlayan arakaların en makbul olan yerlileri ancak mayıs ayında bulunmaktadır. Bunların boyları en çok 7 santim olup, sıkı ve renkleride oldukça sarıdır. Yeşil renkte olan fiğ arakaların taneleri seyrek ve küçük olur. 100 gramında 83 kalori vardır.
Çalı fasulyesi: Nisan aylarında Adana ve İzmir'den gelmeye başlayan çalı fasulyelerinin yerlileri ancak mayıs ortalarında piyasaya sürülür ve ekim ayı sonuna kadar da devam ederler. En makbulleri geniş ve uzun çabuk kırılanlarıdır. 100 gramında 38 kalori bulunmaktadır.

Ayşekadın fasulye: Bunlarda değer sırasıyla, gerçek ayşe, şeker ayşesi ve kara ayşe olarak üç cinstir. Nisan aylarında Adana ve İzmir'den gelmeye başlayan ayşekadın fasulyelerinin yerliler ancak mayıs ortasında piyasaya sürülür ve kasım ayına kadar da devam eder. Geçek ayşekadın fasulyeleri kılçıksız, orta büyüklükte,renkleride sarıya çalan yeşilliktedir. Şeker ve kara ayşeler ise kılçıklıdırlar, boyları kısa ve renkleri yeşildir.

Barbunya fasulyesi:Temmuz- kasım arası bulunan bu fasulyelerin en makbulleri Bursa ve özellikle Kartal ürünleridir. Bunlar kırmızı- beyaz ve beneklidirler. 100 gramında 98 kalori vardır.
Kabak: Adana, Tarsus ve İzmir'den mayısta gelmeye başlayan kabakların yerlileri, ancak temmuz ayında çıkar, eylüle kadar devam eder. En makbulleri karatoprak adı verilen yerlileridir. Bunlar kısa ve çiçeklidirler. 100 gramında 32 kalori vardır.
Enginar: İzmir ve Tuzla'dan nisanda gelmeye başlayan enginarların en makbulleri olan yerli Bayrampaşa, mayıs sonunda çıkar ve kartlaşmış olarak eylüle kadar bulunabilirler. Bayrampaşalar büyük ve renkleride esmerdir. 100 gramında 43 kalori vardır.

Patlıcan: Adana, Tarsus ve İzmir'den gelmeye başlayan patlıcanların yerlileri haziranda çıkar ve kasım sonuna kadar devam eder. En makbulleri, renkleri simsiyah ve yumşak olanlarıdır. Lacivert yada morumsu ve ele sert gelen patlıcanlar, çekirdekli, acı ve lezzetsiz olurlar. 100 gramında 27 kalori vardır.

Ispanak: Eylül ayından mayıs sonuna kadar devam eder. Nisan ve mayıs aylarındakine kuzu ıspanağı denilmektedir. Bu ıspanaklar makbul değildir. En makbulü, yaprağı geniş ve büyük köklü olan Kartal ıspanağıdır. Suda yatırılarak su çektirilmiş ıspanaklarda lezzetsiz olurlar. Pişirildikten sonra yüzde 15-20 arasında fire verirler.Bunlar da avuç içinde sıkıldıklarında su salmalarıyla anlaşılır. 100 gramında 34 kalori vardır.

Mantar: İlk ve özellikle sonbaharda bol miktarda bulunmakta olan mantarların küçük ve etli olanları makbuldür.100 gramında 21 kalori vardır.

Lahana: Ekim- nisan arası bulunan lahanaların en makbulleri, yerlerine göre Edirne ve yerli lahanalardır. Yemekliğe elverişli olan lahanalar sıkı ve beyazdır. Dolmalara elverişli olan lahanalar ise büyük, gevşek ve beyazdır. 100 gramında 25 kalori vardır.
Semizotu: Nisan ortalarından eylül sonuna kadar bulunabilen semizotlarının en mabulleri, mayıs ve haziran aylarındaki , boyları kısa olan geniş yapraklı ve çok yeşil renklileridir. 100 gramında 38 kalori vardır.

Karnıbahar: Ekim-nisan arası bulunan karnıbaharların en makbulleri beyaz, sıkı ve ele ağır gelenleridir. Esmer, seyrek olanlar makbul sayılmazlar. 100 gramında 32 kalori vardır.

Pırasa: Ekim-mayıs arası bulunan pırasaların en makbulleri, Yenişehir ve Kartaldır. Bunların boyları uzun, beyaz olan kısımları fazla ve yaprak kısımları yok denebilecek kadar azdır. 100 gramında 41 kalor, vardır.
Kereviz: kasım- nisan arasında bulunan kerevizlerin en makbulleri, Bursa, Kemerburgaz ve Maltepe'dir. Bunların içleri çoğunlukla dolu çıkar. Ele ağır gelen kerevizler dolu ve makbul, hafif gelenlerde kof demektir. 100 gramında 45 kalori vardır.

Havuç: Bütün mevsim bulunan havuçların mayıs- eylül ayındakilerie demet havucu denilmektedir.Ekim-nisan arasındaki asıl yemeklik havuçların en makbulleri de Kartal havuçlarıdır. Bunların renkleri kırmızı, boylarıda çoğunlukla 20 santim civarındadır. 100 gramında 40 kalori vardır.

Patates: Bütün mevsim bulunan patateslerin Adapazarı, Karadeniz ve Ürgüp gibi çeşitli cinsleri varsada, en makbulleri Adapazarı'nın sarı cinsten deli orman ve alman tohumlarıdır. Nisan ve mayısta satılan taze papatesler fantaziden başka bir şey değildirler ve bunlar uzun süre dayanmadıklarından hemen yenilmelidirler. Beyaz patatesler ise ancak püre ve kızartmaya elverişlidirler. 100 gramında 90 kalori vardır.
Kaynak: Yemek öğretimi ve sofra düzeni- sofra görgüsü. Ekrem Muhittin Yeğen.